13e dag, vrijdag 7 oktober

Vandaag begon in alle vroegte.
Ik was om half vijf wakker. Ben na de buikspieren en voorligsteuntjes gaan zwemmen. We zouden om zes uur vertrekken naar David en Bouquete in de provincie Chiriqui, vlakbij de grens met Costa Rica.

Spullen pakken, felicitaties naar Hans en Joop mailen. Vervolgens wachten bij de entree op de auto. Ik heb vannacht bedacht hoe en wat ik in de auto met Omar de opdrachtgever ga bespreken.

Om twintig over zes komt de auto aan zonder Omar, maar met de twee zoons en Jahn. Ik ben verbaasd en krijg een vaag antwoord over niet lekker voelen en andere dingen te doen. In mijn teleurstelling over het niet doorgaan van mijn voorgenomen gesprek laat ik de mannen naar Mana rijden waar Omar op kantoor zit. Ik maak op niet al te subtiele manier duidelijk dat ik me genomen voel en daar niet van gediend ben. Omar bijt van zich af. Het is lastig om zo'n gesprek via een tolk te voeren. Die zit tussen twee vuren en moet alleen instrumenteel bezig zijn. We bedaren en komen tot een oplossing om het maandag te doen.

We gaan op weg. Rajif en Jahn slapen. Omar-Antonio de jongere broer van Rajif rijdt. Het is een aardig, intelligent jong die in het laatste jaar van zijn universitaire toerisme opleiding zit. Doorvragend op de vakken die hij gedoceerd krijgt, blijkt dat hij eigenlijk wordt opgeleid tot reisleider. Het woord universiteit moet je met en korrel zout nemen. Ik ben benieuwd aanstaande woensdag als ik een gastcollege in het engels geef.

Onderweg praten we honderduit met handen en voeten. Antonio spreekt nog gebrekkig engels. We komen toch en heel eind over de dingen die hij wil in het leven en wat hij leuk vindt. Hij werkt nu veel bij zijn vader in de bedrijven. Hij vind het horecabedrijf van zijn vader wel leuk maar wil het anders dan nu. Hij wil een kwalitatief beter restaurant.

De jongens praten over amerikaanse fastfood formules. Ik probeer ze te overtuigen van het feit dat de Panamese voedingsgewoonten ook gestandaardiseerd kunnen worden. Dat kan dus ook met de produkten in de restaurants van hun vader. Ik leg uit hoe.

De weg naar David voert door een prachtig landschap, waarvan ik de eerste keer toen ik van het vliegveld kwam, weinig heb gezien vanweg de regen en omdat het tegen de avond liep.

In David moeten we twee grote bakken met bevroren kip afgeven bij een familielid dat in een heel eenvoudige woning woont. Ik heb de indruk dat het om een gift van Omar gaat.

In David laat Antonio me een restaurantbedrijf zien dat hem aanstaat. La Tipica heet het. Het is precies wat ik ze heb duidelijk gemaakt. Een traditioneel panamees product, maar gestandaardiseerd, in een behoorlijke omgeving en inrichting.

Ik regel ook een nieuwe simkaart zodat ik weer kan bellen.

Onderweg naar Bouquete komen we langs een prachtige plek waar een heldere rivier een bocht maakt en aan de overkant vanaf een steile beboste helling een waterval erin valt. Er staat een vervallen uitspanning in de bocht van de rivier. Het geheel is te koop. Het zijn ruim 15000 m2.

Ik raak meteen enthousiast over de plek en leg de jongens uit wat je er allemaal mee zou kunnen doen. Rajif bouwen en Antonio zijn restaurant. (zie filmpje). De mannen worden ook enthousiast en gaan meteen de nummers bellen die op het "te koop bord" staan. Bij het derde nummer hebben ze beet. Het moet $ 30,- per meter kosten, maar daar valt over te praten. In de auto begin ik te rekenen met de kengestallen over de bouwkosten die ik inmiddels van rotaryvriend Luis Munoz heb gekregen.

In Bouquete aangekomen moeten we even zoeken naar Hans Knusel. Hij neemt zijn telefoon niet op. Dat wordt dus gokken. Met behulp van de bedrijfsleidster van het oudste hotel in de plaats, "Panamonte", vinden we Hans ten slotte.

Bouquete is een oud toeristenoord op 1100 meter hoogte,aan de voet van een dode, 3500 meter hoge vulkaan. Het landschap is adembenemend mooi met prachtige bloemen. Het is er altijd lente. Ze doen er in paarden, raften en alle zomerbergsporten die je maar kunt bedenken. Er wordt op 1600 m een bijzondere koffiesoort verbouwd, die $ 195,- per pond!! opbrengt en je alleen op een veiling per baal kunt kopen.

Panamonte is een verhaal apart. Honderd jaar geleden gesticht door amerikanen en al die jaren doorontwikkeld, maar het heeft wel zijn cottage uitstraling behouden. Ze maken deel uit van de "small luxury hotels" groep. Een wereldwijde hotelorganisatie die ook enkele leden in Nederland heeft.

Na alle eenvoud van de Uribe bedrijven wel een verademing. Alejandra, de bedrijfsleidster, laat me trots het bedrijf zien. Ik neem Antonio mee, hij is de meest geinteresseerde. Het is inderdaad bijzonder. Ik beloof dat ik kom lunchen, lijkt me heerlijk.

Hans Knusel blijkt in een heel modern mooi hotel vlakbij te zitten.
De ontvangst is hartelijk en de jongens nemen afscheid. Om drie uur moeten ze terug in Santiago zijn. Daarvoor moeten ze nog flink aan de bak.

Hans moet nog aan het werk. Hij nodigt me uit voor het diner. Ik ga in Panamonte lunchen zoals beloofd, Hans raadt me aan een clubsandwich te nemen.

De Panamonte sandwich is inderdaad van grote klasse, zowel qua kwaliteit als hoeveelheid. De prijs is redelijk, $ 6,50. Het is voldoende voor twee personen. Er gaat veel terug, zonde.

Op de mooie goed geoutilleerde kamer ga ik verder met het rekenwerk aan het idee van een hotel- en restaurantbedrijf aan de waterval.
Op basis van de gegevens die ik heb lijkt het zeker de moeite waard het project verder te onderzoeken.

De lokatie is geweldig, ook qua ligging ten opzichte van de stad, voor de zakelijk markt en de bruiloften-partijenmarkt. Ik hoor later van Hans Knusel dat het er in het weekend wemelt van de dagjesmensen.

Tegen half zeven gaan Hans en ik naar de bar voor een aperitief. We raken geanimeerd aan de praat over onze beide opdrachten, over vroeger, Eurest, Heidi, HansvdA en Willem H.). Over zijn loopbaan bij Nestlé, Wagon Lits etc. en die van mij. We hebben veel gemeenschappelijks in onze opdracht hoewel de bedrijven toch van een andere orde zijn.

De eigenaar van het hotel, de opdrachtgever van Hans komt binnen met zijn partner. Even voorstellen en vervolgens aan de praat over zijn bedrijf. Zijn vriendin is de eigenaar van koffieplantage die eerder ter sprake kwam. Ze verbouwt 40.000 pond per jaar. Niet slecht!! Hij heeft een goed lopende tegelhandel in David (dat is in het bedrijf fraai terug te zien).

We gaan aan tafel. Ik eet op advies een geweldige risotto met gamba's, het is top. Het personeel is vriendelijk beleefd en behulpzaam. Maar ook hier missen de restaurantskills die je zou mogen verwachten in een dergelijke omgeving. Hans vertelt dat hij ook daarmee aan de slag is.

We praten verder en komen tot de ontdekking dat we allebei actief betrokken zijn in de katholieke kerk. Hans en zijn vrouw in Monnikendam wij (Heidi en ik) in Veendam. Ook vastgesteld dat we onder de druk van de omstandigheden in de kerk, het laatste jaar veel minder trouw zijn. Onze beweegredenen blijken erg overeen te komen.
Al met al een heel geanimeerd tafelgesprek. Het voert te ver het allemaal te herhalen in de openbaarheid van dit medium.

Dat was het voor vandaag, het is nu half twee, ik ga slapen, tot morgen.